Nachtvlucht naar de maan

Endutec bewaakt de geautomatiseerde nachtproductie van maanvoertuigonderdelen met de MDE-software StateMonitor van HEIDENHAIN

Welke fabrikant van onderdelen kan zeggen dat zijn werkstukken voor de maan bestemd zijn? Het twaalf man tellende bedrijf Endutec aan de Chiemsee reikte naar de sterren: het freesde 30 onderdelen die voorheen als niet-freesbaar golden. Deze vormen nu een vast onderdeel van de "Mission to the Moon", de eerste Duitse vlucht naar de maan.

We schrijven het jaar 2104. Het ruimteschip Covenant is onderweg naar een verre planeet. Wanneer het daar landt, waant de crew zich in een bewoonbaar paradijs. Maggie Faris maakt zich op om met de Audi Lunar Quattro het onbekende terrein te verkennen. Het wordt de bemanning echter al snel duidelijk dat zij gevangen zitten in een duistere wereld.

Terwijl de meeste Science Fiction-voertuigen hun oorsprong vinden in de creatieve geesten in Hollywood, is bij de film "Alien: Covenant" het tegendeel van toepassing. De Moon-Rover Audi Lunar Quattro is pure realiteit. Het is een van de hoofdrolspelers in "Mission to the Moon". Er is alweer een halve eeuw voorbij sinds Neil Armstrong de maan betrad. Nu wil de Duitse New-Space-startup PTScientists uit Berlijn terugkeren naar de landingsplaats van de Apollo 17 in de Taurus-Littrow-vallei. Daarvoor ontwikkelde het ruimtevaartbedrijf samen met zijn partners de maanlander ALINA en het maanvoertuig Audi Lunar Quattro.

"Om iets te bereiken, moet je precies weten wat je wilt, de stappen telkens in gedachten doorlopen en er uiteindelijk voor gaan."

Andreas Flieher, Endutec

De opdracht

Voor de productie van de onderdelen van de Moon Rover nam het ontwikkelingsteam eerst contact op met de gevestigde producenten in de lucht- en ruimtevaart. Deze schatten de onderdelen echter in als niet-produceerbaar. Pas bij Endutec aan de Chiemsee vond PTScientists een luisterend oor. Eigenlijk produceert de speciale machinebouwer zeer nauwkeurige manipulatoren voor de halfgeleiderindustrie en heeft het bedrijf met een eigen automatiseringsconcept een andere pijler opgebouwd. "Het werd ons snel duidelijk dat dit een unieke kans is, dus wij móesten gewoonweg toestemmen", vertelt Endutec-bedrijfsleider Andreas Flieher.

De hindernissen

Samen met zijn compagnon Michael Hascher en een team van constructeurs en machinebankwerkers begon hij aan de implementatie, en stuitte op grote uitdagingen.

Allereerst moeten de argumenten van de ruimtevaartexperts worden gestaafd: de constructie moest worden aangepast zodat de onderdelen überhaupt kunnen worden gefreesd. "We hebben continu te maken met zeer dunne wanddikten, want in de ruimtevaart wordt op elke gram gelet", verklaart Flieher. Dit wordt duidelijk wanneer we de maanvrachtkosten beschouwen, die rond 800.000 euro per kilogram bedragen.

Ten tweede was de deadline met bijna twee maanden zeer krap. Niet ongebruikelijk in de ruimtevaart, wanneer je bedenkt dat de NASA destijds onder enorme tijdsdruk stond nadat president John F. Kennedy had aangekondigd dat de maanlanding uiterlijk aan het einde van de zestigerjaren moest plaatsvinden.

Ten derde moesten de extreem lange productietijden tot maar liefst 14 uur met de aanwezige capaciteit worden gerealiseerd, ondanks de volle orderportefeuille. "De enige manier voor ons was voor de weekends en de nachtelijke uren ons eigen automatiseringssysteem te gebruiken", aldus Flieher. "Daartoe behoort de laadrobot in combinatie met HEIDENHAIN StateMonitor, die ons actief over de status van de machines informeert."

De strategie

Endutec had een duidelijk doel voor ogen en stelde aan de hand daarvan een planning voor het project voor de vlucht naar de maan op. "Om iets te bereiken, moet je precies weten wat je wilt, de stappen telkens in gedachten doorlopen en er uiteindelijk voor gaan. Het gevaar is halverwege om te keren wanneer er problemen optreden", aldus Flieher. Omkeren is voor hem gewoon geen optie. Daarvoor is hij te ambitieus. "Als ondernemer moet je er het beste uithalen. Ik houd ervan om dingen aan te pakken en iets te creëren.

De implementatie

Toen het naar de productiefase van de maanvoertuigonderdelen ging, had het Endutec-team een helder plan. Overdag werkten de medewerkers aan de opdrachten van de reguliere klanten. Kort voor het einde van de werkdag spanden zij de onbewerkte delen voor de Moon-Rover-onderdelen in het automatiseringssysteem in. Met name de componenten met lange looptijden werden 's nachts en in het weekend door de robot geladen.

"Natuurlijk loopt het onbemande systeem nog niet altijd helemaal perfect", aldus Flieher. "Ik herinner mij nog een situatie waarbij het koelmiddelniveau van de machine in het weekend aan het minimum kwam. Zonder de pushmelding van StateMonitor zouden wij twee productiedagen hebben verloren." De actieve informatie door de MDE-software vergemakkelijkt het werk aanzienlijk. "Van tevoren hadden we in de machine een webcam geïnstalleerd. Om de situatie te controleren, moest ik actief inloggen. Ik stond dus 's avonds en in het weekend continu onder druk."

"De enige manier voor ons was voor de weekends en de nachtelijke uren ons eigen automatiseringssysteem te gebruiken. Daartoe behoort de robotinstallatie in combinatie met StateMonitor, die ons actief over de status van de machines informeert."

Andreas Flieher, Endutec

De automatisering

Over het automatiseren en digitaliseren van processen hebben Flieher en Hascher bij Endutec vanaf het begin meegedacht. In 2009 begonnen zij als ingenieursbureau, toen het bedrijf waarvoor zij werkten vanwege de crisis ging sluiten. Drie jaar later ontwikkelden zij hun eigen productie inclusief automatiseringsconcept. Dit concept verkopen ze ook door aan bedrijven.

"Wij gebruiken de combinatie van technische mogelijkheden, d.w.z. het automatisch beladen van de machines door onze robotinstallatie plus de bewaking via StateMonitor. Dat maakt ons efficiënt." Flieher is onder de indruk van de positieve effecten van de automatisering op de activiteit van zijn medewerkers. Deze kunnen aanzienlijk meer ontspannen hun opdrachten afwerken wanneer ze zich op belangrijkere taken kunnen concentreren, of ook eens wat eerder van hun vrije tijd genieten.

Het potentieel

Endutec begrijpt hoe zij gebruik kunnen maken van de digitale revolutie. Een herfinanciering na opbouw van de machinepark werkt immers het beste als de capaciteit optimaal wordt benut. "Ook hier hebben wij StateMonitor gebruikt om verborgen potentieel te kunnen onthullen en de machinebenutting te optimaliseren." Op deze manier lukt het een bedrijf van twaalf mensen buitengewone prestaties te leveren. "Dit project heeft al onze medewerkers sterk gemotiveerd. Wie kan immers over zichzelf zeggen dat de onderdelen die hij heeft gemaakt op de maan terechtkomen?"